Lần đầu tiên trong lịch sử, mỗi trẻ em Mỹ sẽ có tối thiểu 1.000 USD ‘chơi’ chứng khoán

Doanh Nhân Thành Công xin kính chào các bạn!

Trong lịch sử nước Mỹ – nơi được mệnh danh là cái nôi của chủ nghĩa tư bản hiện đại – chưa từng có tiền lệ nào như thế: mỗi đứa trẻ mới sinh ra đều được “trao tay” một cơ hội tài chính ngay từ giây phút đầu tiên trong đời. Không phải một món quà lưu niệm, không phải phiếu mua sắm hay sữa miễn phí, mà là một tài khoản đầu tư thực thụ, với số vốn ban đầu ít nhất 1.000 USD.

Đó không còn là giấc mơ về “American Dream”, mà là một hiện thực rất cụ thể, nếu đề xuất mới nhất của Tổng thống Donald Trump được Quốc hội thông qua. Chương trình có tên gọi Money Account for Growth and Advancement – hay viết tắt là MAGA accounts – đã nhanh chóng thu hút sự chú ý không chỉ của giới tài chính, mà cả của các bậc phụ huynh, các nhà giáo dục và không ít người hoài nghi.

Theo hãng tin CNN, MAGA accounts sẽ áp dụng cho mọi trẻ em sinh ra tại Mỹ trong giai đoạn từ 1/1/2025 đến 31/12/2028. Điều đó đồng nghĩa với hàng triệu trẻ em – bất kể giàu nghèo, sắc tộc, vùng miền – sẽ có cùng một điểm khởi đầu về tài chính: một khoản đầu tư được chính phủ “đặt cọc” cho tương lai.

Và đặc biệt, đây không phải là tiền mặt có thể tiêu dùng ngay, mà là khoản tiền được đầu tư vào các công cụ tài chính – có thể là quỹ chỉ số, trái phiếu, hoặc cổ phiếu – và sẽ được quản lý theo quy trình chặt chẽ. Mục tiêu là để số tiền này tăng trưởng theo thời gian, mang lại một khoản tích lũy đáng kể khi trẻ đủ 18 tuổi hoặc bước vào giai đoạn trưởng thành.

Bối cảnh: Vì sao lại là bây giờ?

Đề xuất này không xuất hiện trong không khí. Nó được đưa ra trong bối cảnh ngày càng nhiều người Mỹ trẻ tuổi gặp khó khăn về tài chính, từ nợ học phí đến giá nhà đắt đỏ và lạm phát ảnh hưởng đến chi tiêu hàng ngày. Trong khi đó, sự bất bình đẳng về tài sản tiếp tục gia tăng – đặc biệt giữa các nhóm dân cư và tầng lớp kinh tế khác nhau.

Với MAGA accounts, ông Trump không chỉ đề xuất một chương trình mang tính phúc lợi, mà còn là một tuyên ngôn chính sách về quyền tiếp cận tài chính từ sớm. Đây là nỗ lực nhằm “bình đẳng hóa” cơ hội tiếp cận với thị trường tài chính – vốn từ lâu vẫn là sân chơi của tầng lớp trung lưu và thượng lưu.

Liệu đây có phải là cuộc cách mạng trong tư duy giáo dục tài chính?

Có thể nói, việc trao cho trẻ em một tài khoản đầu tư từ lúc mới sinh không chỉ đơn thuần là hỗ trợ tài chính. Đó là một thông điệp mang tính giáo dục và văn hóa sâu sắc: đầu tư và quản lý tiền bạc là kỹ năng sống cần được trau dồi từ sớm, không phải đợi đến khi bước vào tuổi lao động.

Nếu MAGA accounts thành công, điều này có thể đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cách các quốc gia suy nghĩ về vai trò của nhà nước trong việc định hình tương lai tài chính cá nhân – không phải bằng trợ cấp hay phát tiền trực tiếp, mà bằng công cụ đầu tư dài hạn.

Phần 1: Đầu tư từ lúc bập bẹ?

Là một người đam mê tài chính và từ lâu đã quan tâm đến giáo dục tài chính cho giới trẻ, tôi không khỏi sửng sốt – nhưng cũng phấn khích – khi đọc tin về MAGA accounts. Không phải vì con số 1.000 USD quá lớn (thực tế, trong thế giới đầu tư, đó chỉ là một giọt nước giữa đại dương), mà vì ý nghĩa biểu tượng của nó quá mạnh mẽ.

Một đứa trẻ mới sinh – chưa biết bò, chưa nói được từ đầu tiên – nhưng lại sở hữu một tài khoản đầu tư có khả năng sinh lời trong suốt hành trình trưởng thành. Nghe qua cứ như một trò đùa, hoặc một chiến dịch chính trị đậm tính biểu diễn. Nhưng nếu ngồi xuống, nghĩ kỹ hơn, tôi thấy đây không phải là một ý tưởng điên rồ.

Hãy tưởng tượng: nếu được đầu tư vào một quỹ chỉ số như S&P 500, với lợi suất trung bình khoảng 7–8% mỗi năm, thì 1.000 USD sau 18 năm có thể biến thành gần 3.500 USD – mà không cần làm gì ngoài việc… chờ đợi. Và nếu cha mẹ đóng góp đều đặn mỗi tháng, con số đó có thể nhân lên gấp nhiều lần. Điều này không chỉ là tích lũy vốn, mà là tạo ra một văn hóa đầu tư dài hạn, ngay từ thế hệ kế tiếp.

Từ tiết kiệm sang đầu tư – một bước chuyển tư duy

Ở nhiều nền văn hóa, người ta dạy con trẻ tiết kiệm tiền: để dành tiền mừng tuổi, bỏ vào heo đất, tiết kiệm từng đồng. Nhưng MAGA accounts đang đưa ra một định nghĩa mới: không chỉ tiết kiệm – mà còn phải học đầu tư. Đây là một bước chuyển tư duy rất lớn.

Đầu tư dạy trẻ em những bài học mà trường học thường không đề cập:

• Tiền không chỉ để tiêu – mà còn có thể tạo ra thêm tiền.

• Giá trị thời gian – vì lợi nhuận gộp (compound interest) là thứ chỉ phát huy sức mạnh khi ta đủ kiên nhẫn.

• Rủi ro và phần thưởng – vì không có khoản đầu tư nào hoàn toàn an toàn.

• Trách nhiệm với tài chính cá nhân – vì tiền của mình, dù nhỏ, cũng đáng được quan tâm và hiểu rõ.

Nhưng cũng có những băn khoăn chính đáng

Tôi không phải người quá lạc quan đến mức nghĩ rằng mọi chuyện sẽ diễn ra suôn sẻ. Ngay cả với những ý tưởng tốt nhất, luôn tồn tại các dấu hỏi cần lời giải.

1. Ai quản lý khoản đầu tư này?
   Liệu chính phủ sẽ ủy thác cho các quỹ tư nhân, hay sẽ tự đứng ra làm bên trung gian đầu tư? Kinh nghiệm cho thấy, nếu thiếu minh bạch, rất dễ xảy ra tình trạng lạm dụng hoặc quản lý kém hiệu quả.

2. Trẻ em trong các gia đình thu nhập thấp có thiệt thòi không?
   Một đứa trẻ có cha mẹ am hiểu đầu tư sẽ có lợi thế hơn rất nhiều. Họ sẽ biết cách đóng góp thêm, chọn danh mục tốt, theo dõi lợi nhuận. Trong khi đó, trẻ em ở các cộng đồng yếu thế có thể để mặc tài khoản đó nằm im – và như vậy lại tiếp tục tái hiện khoảng cách tài chính giữa các tầng lớp.

3. Liệu điều này có thực sự “bình đẳng hóa cơ hội”?
   1.000 USD là điểm khởi đầu bằng nhau, nhưng khả năng tận dụng nó lại hoàn toàn khác nhau tùy theo nền tảng giáo dục, nhận thức và điều kiện gia đình. Một chương trình bổ trợ về giáo dục tài chính đi kèm là điều bắt buộc nếu MAGA accounts muốn phát huy đúng tiềm năng.

Giá trị biểu tượng: Trẻ em là nhà đầu tư tương lai

Bỏ qua tranh cãi chính trị xoay quanh cái tên MAGA, tôi thấy điểm thú vị nhất của đề xuất này là ở thông điệp giá trị nó gửi đi:

“Bạn – một đứa trẻ sơ sinh – đã có giá trị đầu tư trong xã hội. Bạn không phải bắt đầu từ số 0.”

Trong thế giới mà bất bình đẳng tài chính ngày càng nghiêm trọng, bất kỳ chính sách nào mở ra cánh cửa đầu tư từ sớm đều đáng được xem xét nghiêm túc. Có thể nó không hoàn hảo, nhưng nó gợi lên một mô hình tương lai đáng suy ngẫm: nơi trẻ em không chỉ là người tiêu dùng, mà còn là người kiến tạo tài sản ngay từ ngày đầu tiên.

Phần 2: Lợi ích – và những câu hỏi còn bỏ ngỏ

Trên giấy tờ, MAGA accounts là một ý tưởng hấp dẫn. Với khoản đầu tư tối thiểu 1.000 USD được cấp tự động cho mỗi trẻ sinh ra, nếu chỉ gửi vào một quỹ chỉ số phổ biến như S&P 500 – vốn có lợi suất trung bình khoảng 7%/năm sau lạm phát – thì sau 18 năm, số tiền ấy có thể tăng lên khoảng 3.400 USD, chưa tính đến bất kỳ đóng góp nào thêm từ cha mẹ hoặc bên thứ ba.

Nếu phụ huynh đóng góp thêm 25 USD/tháng, con số đó có thể lên đến hơn 13.000 USD sau 18 năm – một khoản tiền không đủ để mua nhà, nhưng đủ để hỗ trợ học đại học, mua ô tô, khởi nghiệp nhỏ hoặc đầu tư tiếp. Nghĩa là MAGA accounts không chỉ là một khoản “tặng phẩm chính trị”, mà có thể thực sự tạo ra bước đệm tài chính đầu đời cho thế hệ trẻ.

1. Ai sẽ quản lý những tài khoản đầu tư này?

Đây là câu hỏi trọng tâm và phức tạp nhất của toàn bộ chương trình. Trong đề xuất ban đầu, chưa có thông tin rõ ràng về việc chính phủ sẽ trực tiếp đứng ra quản lý các tài khoản này, hay ủy thác cho khu vực tư nhân, ví dụ như các công ty đầu tư lớn (Vanguard, Fidelity, BlackRock…).

Nếu để chính phủ điều hành, vấn đề phát sinh là bộ máy hành chính cồng kềnh, thiếu linh hoạt và dễ xảy ra quan liêu. Nếu để tư nhân đảm nhận, lại có nguy cơ tài khoản bị ảnh hưởng bởi phí quản lý, xung đột lợi ích, hoặc chính sách đầu tư rủi ro.

Và ai sẽ chọn danh mục đầu tư? Cha mẹ có quyền điều chỉnh không? Nếu trẻ lớn lên và không đồng ý với hướng đầu tư đó, liệu có được thay đổi?

Đây là những câu hỏi kỹ thuật nhưng then chốt, nếu không làm rõ ngay từ đầu, sẽ ảnh hưởng đến mức độ tin tưởng và khả năng thực thi của chính sách.

2. Có ưu tiên nào cho trẻ em thuộc gia đình thu nhập thấp?

Một trong những mục tiêu được tuyên bố của MAGA accounts là thu hẹp khoảng cách giàu nghèo ngay từ khi trẻ mới sinh. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc cấp 1.000 USD giống nhau cho mọi trẻ, thì lại vô tình bình đẳng hình thức, nhưng bất bình đẳng thực chất.

Tại sao?

• Gia đình giàu có có thể đóng góp thêm, quản lý tốt hơn, thậm chí sử dụng kiến thức đầu tư để tối ưu lợi nhuận.

• Trong khi đó, trẻ em từ những gia đình nghèo có thể không được cha mẹ đóng thêm đồng nào, không ai theo dõi tài khoản, thậm chí không biết đến sự tồn tại của nó.

Hoặc chí ít, chính phủ có thể cung cấp thêm matching funds (đóng góp gấp đôi cho mỗi USD cha mẹ nghèo gửi vào, tối đa một mức nhất định).

Điều này từng được áp dụng ở Anh với chương trình Child Trust Fund (2002–2011): trẻ em gia đình nghèo được cấp gấp đôi số tiền so với các nhóm khác. Dù sau đó chương trình bị dừng vì lý do ngân sách, nó để lại bài học đáng giá về cách thiết kế chính sách công bằng thay vì chỉ “cào bằng”.

3. Toàn bộ thế hệ trẻ Mỹ đầu tư chứng khoán: Một món quà hay quả bom hẹn giờ?

Khi ai đó nghe đến chuyện “tất cả trẻ em đầu tư chứng khoán”, nhiều người hân hoan – nhưng cũng không ít người lạnh gáy.

Vì thị trường chứng khoán không ổn định. S&P 500 có thể tăng 15% một năm – nhưng cũng có thể rớt 30% như năm 2008. Nếu một khủng hoảng tài chính nổ ra ngay khi một thế hệ trẻ vừa đến tuổi trưởng thành và mở tài khoản, họ có thể mất niềm tin vào toàn bộ hệ thống tài chính.

Ngoài ra, việc hàng triệu tài khoản đầu tư được mở sẵn sẽ thu hút sự chú ý của các tổ chức tài chính và chính trị – có thể dẫn đến vận động hành lang, điều chỉnh luật để hưởng lợi, hoặc tệ hơn là tư nhân hóa dần hệ thống tài khoản này.

Cuối cùng, nếu không có giáo dục tài chính song hành, việc “nhét tiền vào túi trẻ nhỏ” mà không dạy chúng cách sử dụng đúng sẽ không khác gì đặt một chiếc Ferrari vào tay người chưa học lái. Một đồng đô la được đầu tư không có giá trị nếu người sở hữu nó không hiểu rủi ro, kỳ vọng và trách nhiệm.

Vậy đâu là con đường bền vững?

• Kết hợp MAGA accounts với chương trình giáo dục tài chính bắt buộc từ bậc tiểu học.

• Cho phép gia đình lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp, nhưng trong một khung giới hạn an toàn.

• Tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ, từ các tổ chức phi lợi nhuận, ngân hàng cộng đồng đến các nền tảng tài chính số, giúp trẻ em và phụ huynh dễ dàng tiếp cận, theo dõi và học hỏi.

Tóm lại: MAGA accounts là một bước đi táo bạo, nhiều tiềm năng nhưng không ít rủi ro. Nó có thể trở thành một biểu tượng của tư duy cải cách tài chính tiến bộ – hoặc biến thành một chính sách đẹp trên giấy nhưng rối ren trong thực tế.

Nhưng nếu được thiết kế đúng, đi kèm chính sách hỗ trợ dài hạn, nó có thể giúp hàng triệu trẻ em Mỹ bước vào tuổi trưởng thành không phải với bàn tay trắng, mà với một nền tảng tài chính và hiểu biết mà thế hệ trước từng mơ ước.

Phần 3: Từ MAGA đến tương lai tài chính cá nhân

Tên gọi “MAGA accounts” – viết tắt của Money Account for Growth and Advancement – rõ ràng là một cú đánh truyền thông mang dấu ấn quen thuộc của ông Trump. Nó gợi nhắc ngay đến khẩu hiệu tranh cử “Make America Great Again”, đồng thời cho thấy nỗ lực “gắn nhãn chính trị” vào một chính sách kinh tế – tài chính.

Tuy nhiên, nếu tạm gác yếu tố chính trị sang một bên, ta có thể nhận thấy đây không chỉ là một đề xuất nhất thời phục vụ bầu cử, mà có thể là một bước chuyển mình mang tính văn hóa và xu hướng toàn cầu:

“Tài chính cá nhân không còn là đặc quyền của người lớn – mà trở thành nền tảng từ khi còn nằm nôi.”

1. Không phải riêng Mỹ: Đây là xu hướng toàn cầu

Nhiều quốc gia đã đi trước trong việc xây dựng hệ thống tài chính cá nhân từ sớm cho trẻ em, dưới nhiều hình thức khác nhau. MAGA accounts, nếu triển khai thực tế, sẽ không phải là “phát minh Mỹ”, mà là sự tiếp nối và nâng cấp những mô hình đã được chứng minh ở các nước khác.

Anh Quốc – Child Trust Fund và Junior ISA

• Child Trust Fund (CTF) ra đời năm 2002 dưới thời Thủ tướng Tony Blair: mỗi trẻ sinh ra được cấp một khoản từ chính phủ (tối thiểu 250 bảng, cao hơn với gia đình nghèo).

• Mục tiêu: đến năm 18 tuổi, mỗi trẻ đều có một khoản tiết kiệm hoặc đầu tư làm vốn khởi đầu.

• Năm 2011, CTF bị dừng vì lý do ngân sách, nhưng được thay thế bằng Junior ISA – một tài khoản đầu tư miễn thuế cho trẻ, do cha mẹ hoặc người giám hộ mở và quản lý.

• Tính đến năm 2023, hơn 6 triệu trẻ em tại Anh đã có ít nhất một tài khoản Junior ISA, với tổng giá trị hàng tỷ bảng.

Singapore – Baby Bonus và tài khoản EduSave

• Tại Singapore, mỗi trẻ em sinh ra được cấp Baby Bonus, gồm tiền mặt và khoản gửi vào Child Development Account (CDA).

• Phụ huynh được khuyến khích gửi thêm tiền vào CDA, và chính phủ sẽ matching 1:1 đến một mức trần nhất định.

• Ngoài ra, còn có EduSave Account – nơi chính phủ chuyển tiền định kỳ vào tài khoản giáo dục của trẻ em từ 7 tuổi trở lên, chỉ dùng cho chi phí học tập.

• Mô hình này kết hợp giữa chính sách hỗ trợ – khuyến khích tiết kiệm – định hướng sử dụng rõ ràng.

Canada – Registered Education Savings Plan (RESP)

• Tại Canada, nhà nước hỗ trợ mỗi gia đình lập tài khoản tiết kiệm giáo dục cho con cái.

• Chính phủ đóng góp thêm bằng hình thức Canadian Education Savings Grant, tùy theo mức thu nhập.

• Tài khoản được miễn thuế cho đến khi rút ra để chi trả học phí, giống như một quỹ đầu tư có mục đích cụ thể.

Như vậy, Mỹ – một trong những quốc gia có nền tài chính mạnh nhất thế giới – lại đang đi sau trong việc hỗ trợ tài chính cho thế hệ kế tiếp từ sớm. MAGA accounts, nếu nhìn xa hơn một nhiệm kỳ tổng thống, có thể là bước khởi đầu cho một làn sóng cải cách giáo dục tài chính và bình đẳng tài sản tại Mỹ.

2. Trẻ em là trung tâm của chiến lược phát triển tài chính bền vững

Nếu trước đây, trẻ em được xem là “người thụ hưởng” – chỉ nhận trợ cấp, học bổng hay quà tặng, thì giờ đây, trẻ em bắt đầu được nhìn nhận như một “chủ thể tài chính độc lập từ sớm”.

Điều này phản ánh một chuyển dịch rất lớn trong triết lý phát triển xã hội:

• Từ hỗ trợ sau cùng → đến đầu tư từ gốc.

• Từ “cứu trợ người nghèo” → đến “trao quyền tạo tài sản”.

• Từ nhìn trẻ em là gánh nặng ngân sách → đến xem trẻ là nhà đầu tư tương lai.

Với khoản đầu tư từ lúc sơ sinh, MAGA accounts định vị lại mối quan hệ giữa công dân và nhà nước, từ “người thụ hưởng chính sách” thành “đối tác tài chính dài hạn”.

3. Thay đổi cách người Mỹ hiểu về tài chính cá nhân

Chúng ta đang sống trong một thời đại mà tài chính cá nhân trở thành kỹ năng sống thiết yếu – nhưng lại không hề được dạy một cách bài bản trong nhà trường.

Nếu MAGA accounts được triển khai, nó sẽ đặt ra yêu cầu cấp thiết: trẻ em cần được học về đầu tư, quản lý tiền, hiểu rủi ro – từ khi còn học phổ thông. Đó sẽ là tiền đề để:

• Các trường đưa môn tài chính cá nhân vào chương trình chính khóa.

• Các bậc cha mẹ chú ý hơn đến việc dạy con “kiếm – tiêu – tiết kiệm – đầu tư”.

• Các nền tảng công nghệ phát triển sản phẩm tài chính dành riêng cho người chưa thành niên.

Thay vì bước vào tuổi 18 với thẻ tín dụng, nợ học phí và không biết gì về lãi suất, một thế hệ trẻ mới sẽ bắt đầu đời mình với nền tảng tích lũy, hiểu biết và trách nhiệm tài chính cá nhân.

4. Cái tên MAGA: Tuyên ngôn hay mũi dao chính trị?

Không thể phủ nhận: việc đặt tên “MAGA” cho chương trình có thể làm nhiều người dè chừng, đặc biệt những ai không ủng hộ ông Trump hoặc có quan điểm trung lập. Chính trị hóa một chính sách vốn dĩ nên được ủng hộ lưỡng đảng có thể là con dao hai lưỡi:

• Dễ gây thiện cảm với cử tri cánh hữu, nhưng lại khiến cánh tả phản đối chỉ vì “định kiến thương hiệu”.

• Chính sách dễ bị đảo ngược nếu đổi chính quyền, đặc biệt khi nó mang tính biểu tượng hơn là cam kết quốc gia.

Giá như MAGA accounts được đặt tên trung lập – như “American Opportunity Accounts” hay “FutureStart Fund” – có lẽ sẽ dễ tạo đồng thuận xã hội hơn. Nhưng dù vậy, giá trị cốt lõi của đề xuất vẫn đáng để tranh luận một cách nghiêm túc và vượt lên trên tên gọi.

Từ ý tưởng chính trị đến nền tảng quốc gia?

MAGA accounts có thể chỉ là một điểm nhấn trong chiến dịch tranh cử. Nhưng nếu nhìn xa hơn – bỏ đi lớp vỏ chính trị và quan sát cốt lõi – ta thấy đây là cánh cửa mở ra một tương lai nơi tài chính cá nhân là kỹ năng được nuôi dưỡng từ thuở lọt lòng.

Dù chương trình có được thông qua hay không, thì ý tưởng về việc “đầu tư cho trẻ em từ ngày đầu tiên” đã được gieo vào nhận thức công chúng. Và có thể, trong tương lai, Mỹ – và cả thế giới – sẽ không còn xem đó là điều lạ lẫm nữa, mà là tiêu chuẩn phát triển bền vững của một quốc gia văn minh.

Tôi không dám chắc MAGA accounts sẽ được thông qua hay không, cũng không rõ tương lai của chính sách này sẽ đi đến đâu giữa bối cảnh chính trị Mỹ đầy biến động. Nhưng có một điều chắc chắn:

Tương lai tài chính không còn bắt đầu từ khi ta đi làm, mà từ khi ta vừa cất tiếng khóc chào đời.

Câu hỏi lớn nhất không phải là có nên cho trẻ “chơi” chứng khoán không, mà là:

Chúng ta – những người lớn – đã chuẩn bị đủ tư duy, công cụ và kiến thức để hướng dẫn thế hệ tiếp theo chưa?

Nếu mỗi đứa trẻ được trao một khoản đầu tư từ sớm, điều đó không chỉ thay đổi số dư tài khoản ngân hàng, mà còn thay đổi cách chúng nghĩ về tiền, rủi ro, đầu tư, và cả sự tự do tài chính.

🤔 Bạn nghĩ sao?

• Liệu đầu tư sớm có thể trở thành một phần của văn hóa gia đình Việt?

• Nếu có một chương trình tương tự ở Việt Nam – nơi mỗi trẻ em sinh ra được cấp 10 triệu đồng để đầu tư – bạn sẽ ủng hộ chứ?

• Là cha mẹ, bạn có sẵn sàng dạy con về đầu tư ngay từ khi còn học tiểu học?

Nếu bạn thấy video này hữu ích, hãy LIKE và CHIA SẺ để nhiều người hơn được tiếp cận thông tin có giá trị.

Đừng quên để lại ý kiến dưới phần bình luận:

Và nếu bạn muốn tiếp tục đón nhận những phân tích sắc bén hãy nhấn đăng ký kênh Doanh Nhân Thành Công và bật chuông thông báo.
Vào 19h mỗi ngày , chúng tôi sẽ gửi đến bạn những góc nhìn mà báo chí chưa nói hết.

Xin chào và hẹn gặp lại các bạn!